Η «Συλλογή σε μουσειοβαλίτσα» – Μια ιστορία επιτυχίας

Ανάμεσα στους σκοπούς που έχει ορίσει η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank είναι να εκπαιδεύσει τη νέα γενιά στην ιστορία, τη νομισματική και τον ελληνικό πολιτισμό, και να ενισχύσει τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό των μελλοντικών πολιτών. Στόχος της είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματά της να αγκαλιάσουν περισσότερους νέους και νέες, ανεξάρτητα από γεωγραφικά ή οικονομικά εμπόδια.

Έτσι, το 2017, η Συλλογή εγκαινίασε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η Συλλογή σε μουσειοβαλίτσα». Μουσειοβαλίτσες γεμάτες με συναρπαστικό παιδαγωγικό υλικό με θέμα τα νομίσματα ταξιδεύουν σε σχολεία της όλης Ελλάδας και σε ελληνικά σχολεία στο εξωτερικό.

Αρχικά δημιουργήθηκαν 2 μουσειοβαλίτσες:

• «Νόμος-Νομίζω-Νόμισμα»
• «Νόμισμα και Συναλλαγές. Από το χθες στο σήμερα»

Οι συντελεστές

Υπεύθυνη για τον σχεδιασμό τους ήταν η Δρ Δήμητρα Τσαγκάρη, αρχαιολόγος-νομισματολόγος και επιμελήτρια της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank.

Μαζί της συνεργάστηκαν εξειδικευμένοι μουσειο-παιδαγωγοί και γραφίστες, με πείρα σε παρουσιάσεις εκπαιδευτικών θεμάτων για παιδιά σχολικής ηλικίας.

Τα ταξίδια και η συμμετοχή

Έως το 2023, οι 2 μουσειοβαλίτσες της Νομισματικής Συλλογής ταξίδεψαν μεταξύ άλλων στην Κρήτη, τη Λέσβο, την Κω, την Κάλυμνο, την Αντίπαρο, την Κάσο, τη Χάλκη, το Διδυμότειχο, τους Παξούς, αλλά και εκτός συνόρων στο Σικάγο, τη Λωζάνη, τη Νάπολη, τις Βρυξέλες, την Πρετόρια, την Κορυτσά και τη Χιμάρα.

Συνολικά επισκέφτηκαν 464 σχολεία σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα προγράμματα παρακολούθησαν 27.307 μαθητές και μαθήτριες.

Μια νέα μουσειοβαλίτσα γεννιέται

Το 2024, η Νομισματική Συλλογή σχεδίασε τη νέα μουσειοβαλίτσα «Ταξίδι στον κόσμο του νομίσματος», που αντικατέστησε τις 2 προηγούμενες. Η μουσειοβαλίτσα συνδυάζει το περιεχόμενο των 2 πρώτων και το εμπλουτίζει με δραστηριότητες χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού.

Με μια ματιά

Η μουσειοβαλίτσα «Νόμος-Νομίζω-Νόμισμα» ξεκίνησε τα ταξίδια της στα σχολεία το 2017. Μέσα από στοχευμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι μαθητές και τις μαθήτριες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιστορία του νομίσματος στην αρχαιότητα από την εποχή εμφάνισής τους τον 7ο αιώνα π.Χ.

Το πρόγραμμα απευθυνόταν σε μαθητές και μαθήτριες Δ’, Ε’ ΣΤ’ Δημοτικού και ειδικών σχολείων. Είχε λάβει έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.Η μουσειοβαλίτσα επισκέφτηκε συνολικά 368 σχολεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το πρόγραμμα παρακολούθησαν 18.297 μαθητές και μαθήτριες.

Γιατί «Νόμος-Νομίζω-Νόμισμα»;

Ένας γραπτός κανόνας (νόμος) που έγινε συνήθεια (νομίζω) και τελικά απέκτησε τη χροιά της συναλλαγής (νόμισμα). Έτσι συνδέονται οι λέξεις του τίτλου ετυμολογικά.

Ο τίτλος βασίστηκε στον πλούτο της ελληνικής γλώσσας, τη θαυμαστή δομή της αλλά και τη συνειρμική ακολουθία των κανόνων της. Η λέξη «νόμισμα» που χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα έχει μια ιστορία τόσο μεγάλη όσο αυτή που δίδασκε το πρόγραμμα.

Η ιστορία του νομίσματος

Ο κύριος παιδαγωγικός στόχος του προγράμματος ήταν να γνωρίσουν τα παιδιά την ιστορία του νομίσματος ως μέσου συναλλαγής και να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των νομισμάτων στην αρχαιότητα.

Μέσα από το υλικό του προγράμματος, οι μαθητές και οι μαθήτριες:

• Απέκτησαν γνώσεις για την πρώτη εμφάνιση και την ιστορία του νομίσματος.
• Ήρθαν σε επαφή με τους κανόνες εικονογραφίας των νομισμάτων.
• Κράτησαν στα χέρια τους τα 6 πιο χαρακτηριστικά νομίσματα της αρχαιότητας σε πιστά αντίγραφα.
• Ανακάλυψαν την ιστορία 50 νομισμάτων διαφόρων πόλεων και βασιλέων.
• Γνώρισαν έναν από τους σημαντικότερους ήρωες της ελληνικής μυθολογίας, τον Ηρακλή, και ανακάλυψαν ορισμένους από τους άθλους του.

Καλλιέργεια δημιουργικότητας και συνεργασίας

Παράλληλα, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να καλλιεργήσουν το πνεύμα συνεργασίας μέσα από ομαδικές δραστηριότητες:

• Κατασκεύασαν νομίσματα με βάση την αρχαία τεχνική, με πήλινες μήτρες και πηλό ή πλαστελίνη.
• Ζωγράφισαν ένα δικό τους νόμισμα.
• Εντόπισαν πόλεις και ολόκληρες περιοχές σε έναν επιδαπέδιο χάρτη σε μορφή παζλ.

Αναγνώριση της κοινωνικής προσφοράς

Το 2019 η μουσειοβαλίτσα «Νόμος – Νομίζω – Νόμισμα» έλαβε το Αριστείο Εταιρικής Υπευθυνότητας της ενότητας «Κοινωνία, Πολιτισμός και Αθλητισμός» στην 8η διοργάνωση των Αριστείων Εταιρικής Υπευθυνότητας του Συνδέσμου Διαφημιζομένων Ελλάδος.

Με μια ματιά

Η μουσειοβαλίτσα «Νόμισμα και Συναλλαγές. Από το χθες στο σήμερα» ξεκίνησε τη διαδρομή της το 2021 και έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές και τις μαθήτριες να γνωρίσουν την ιστορία των συναλλαγών στον ελλαδικό χώρο σε 6 ιστορικές περιόδους: αρχαιότητα, ρωμαϊκή εποχή, βυζαντινός κόσμος, οθωμανική περίοδος, νεότερο ελληνικό κράτος και σύγχρονη εποχή.

Στόχος του προγράμματος ήταν οι μαθητές και οι μαθήτριες να αποκτήσουν την πρώτη επαφή τους με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό και να κατανοήσουν τις σύγχρονες οικονομικές επιλογές και τη διαχείρισή τους.

Το πρόγραμμα απευθυνόταν σε μαθητές και μαθήτριες Δ’, Ε’ ΣΤ’ Δημοτικού και Γυμνασίου. Είχε λάβει έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Η μουσειοβαλίτσα επισκέφτηκε συνολικά 96 σχολεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το πρόγραμμα παρακολούθησαν 9.010 μαθητές και μαθήτριες.

Η εξέλιξη του νομίσματος

Μέσα από το υλικό του προγράμματος, οι μαθητές και οι μαθήτριες απέκτησαν γνώσεις για:

• Τα νομίσματα και τις συναλλαγές των ανθρώπων μέσα στις ιστορικές περιόδους.
• Την κυκλοφορία του πρώτου νομίσματος και την πρώτη εμφάνιση του πλαστικού χρήματος.
• Το ευρώ και τα χαρακτηριστικά ασφαλείας του χαρτονομίσματος.
• Τους σύγχρονους τρόπους συναλλαγής.

Βιωματική μάθηση

Εκτός από γνώσεις, το πρόγραμμα πρόσφερε και βιωματικές δραστηριότητες.

Έτσι, τα παιδιά:

• Κράτησαν στα χέρια τους πιστά αντίγραφα από το πιο ισχυρό νόμισμα κάθε ιστορικής περιόδου.
• Γνώρισαν τη βιογραφία 13 προσώπων από την ελληνική μυθολογία, την αρχαία και σύγχρονη ιστορία.
• Ήρθαν σε επαφή με εκφράσεις που χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα σχετικά με τα νομίσματα.
• Συμμετείχαν σε ψηφιακά παιχνίδια σχετικά με την ιστορία και τους τρόπους συναλλαγών.