Δαρεικός – χρυσός στατήρας Βασιλείου Αχαιμενιδών

Εμπρόσθια όψη

Βασιλιάς σε έντονο διασκελισμό. Κρατά δόρυ και τόξο.

Οπίσθια όψη

Έγκοιλο ορθογώνιο.

Ο βασιλιάς Δαρείος και οι μεταρρυθμίσεις του

Ο Δαρείος Α΄ βασίλεψε στην Περσία για 36 συνεχή χρόνια, από το 521 π.Χ. έως τον ξαφνικό θάνατό του το 485 π.Χ. Ήταν γιος του σατράπη Υστάσπη και το όνομά του στα Περσικά σήμαινε «αυτός που παρέχει το καλό».

Ονομάστηκε «Μέγας Βασιλιάς», καθώς διεύρυνε στο μέγιστο τα όρια της αυτοκρατορίας. Θέλησε να γίνει κυρίαρχος και στις 2 πλευρές του Αιγαίου. Έτσι, ξεκίνησε την εκστρατεία των Περσών εναντίον των Ελλήνων, που συνέχισε ο γιος του, Ξέρξης.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του:

• Κατέπνιξε πολλές επαναστάσεις (όπως την Ιωνική) και οργάνωσε τις εκστρατείες στην Ελλάδα και τη Σκυθία.
• Διαμόρφωσε το δημοσιονομικό σύστημα για τη διαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του περσικού κράτους.
• Στήριξε την ανάπτυξη των τεχνών και κυρίως της αρχιτεκτονικής.
• Αναδιοργάνωσε τη διοίκηση σε σατραπείες, καθώς και το οικονομικό, πολιτικό και φορολογικό σύστημα της δυναστείας των Αχαιμενιδών.

Το νόμισμα του Μεγάλου Βασιλιά

Ο Δαρείος εισήγαγε ένα νέο χρυσό νόμισμα σταθερού βάρους στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Το νόμισμα πήρε το όνομα του Μεγάλου Βασιλιά και ήταν γνωστό ως «δαρεικός» ήδη από την αρχαιότητα.

Ήταν φτιαγμένο από το εξαιρετικής ποιότητας χρυσάφι των Περσών (καθαρότητα 95,83%).

Το βάρος του ήταν περίπου 8,4 γραμμάρια, ενώ η αξία του ήταν ίση με 20 αργυρά νομίσματα.

Παράλληλη χρήση χρυσού και αργύρου

Οι Πέρσες εξέδωσαν και τον σίγλο παράλληλα με τον δαρεικό. Ο σίγλος ήταν αργυρό νόμισμα και έφερε ακριβώς την ίδια εικονογραφία.

Η ταυτόχρονη έκδοση χρυσών και αργυρών νομισμάτων είναι γνωστή ως διμεταλλισμός. Την πρακτική αυτή, για πρώτη φορά, είχε χρησιμοποιήσει στο παρελθόν ο βασιλιάς Κροίσος.

Το νόμισμα ως μέσο προπαγάνδας

Η απεικόνιση του βασιλιά-τοξότη πάνω στο νόμισμα και η καθαρότητα του χρυσού προπαγάνδιζαν τους 2 πυλώνες της Περσικής Αυτοκρατορίας: τη μεγάλη στρατιωτική δύναμη και τον αμύθητο πλούτο.

Ο δαρεικός στον Ηρόδοτο

Στον Ηρόδοτο συναντούμε για πρώτη φορά τον όρο «δαρεικός».

Στην Ιστορία του, περιγράφει τη συνάντηση μεταξύ του πλούσιου Λυδού Πυθία και του βασιλιά Ξέρξη. Ο Πυθίας υποστήριζε ότι έχει στην κατοχή του περίπου 4 εκατομμύρια στατήρες δαρεικούς, ποσό μυθικό για εκείνη την εποχή.

Ένα νόμισμα χωρίς σύνορα

Ο δαρεικός έγινε το διεθνές χρυσό νόμισμα της εποχής, μέχρι την εμφάνιση του χρυσού στατήρα του Φιλίππου Β΄, βασιλιά της Μακεδονίας.

Οι δαρεικοί δεν κυκλοφορούσαν μόνο στην Περσική Αυτοκρατορία, αλλά και σε γειτονικά κράτη, δείγμα της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης του κράτους των Περσών.

Ο στατήρας στην αρχαιότητα

Η λέξη στατήρας αναφέρεται σε μία από τις ονομαστικές αξίες των αρχαίων νομισμάτων. Ετυμολογικά προέρχεται από τη φοινική λέξη «σέκελ» (schequel), που σήμαινε νόμισμα ζυγισμένο με συγκεκριμένο βάρος.

Το βάρος του στατήρα διέφερε σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τον σταθμητικό κανόνα που ακολουθούσε κάθε νομισματοκοπία.

Το νόμισμα στις εκδόσεις μας

Ο δαρεικός – χρυσός στατήρας του Βασιλείου των Αχαιμενιδών περιλαμβάνεται στο βιβλίο Το Νόμισμα στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο της Δρ Δήμητρας Τσαγκάρη. Το βιβλίο παρουσιάζει την ιστορία του νομίσματος, από την εποχή της εφεύρεσής του (τέλη 7ου / αρχές 6ου αιώνα π.Χ.) έως το τέλος της ελληνιστικής εποχής (2ος αιώνας π.Χ.). Περιέχει φωτογραφίες 38 νομισμάτων από τη Συλλογή της Alpha Bank.

Μπορείτε να αγοράσετε το βιβλίο Το Νόμισμα στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο από το e-shop της Alpha Bank.

Η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank δεν είναι ανοικτή για το κοινό.

Αν είστε ερευνητής ή ερευνήτρια, μπορείτε να μας επισκεφτείτε κατόπιν ραντεβού.

Για να κλείσετε ραντεβού, επικοινωνήστε μαζί μας.